Οι όροι ψυχοσωματική υγεία, ψυχοσωματικές ασθένειες κ.λπ. υποδηλώνουν σαφώς τη στενή σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην βιολογική και στην ψυχική κατάσταση του ατόμου. Είναι πλέον αποδεκτό ότι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες μπορεί να έχουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο, όχι μόνο στην ψυχική υγεία αλλά και στην σωματική.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία ενός ατόμου μπορούν να καταταχθούν σε πέντε γενικές κατηγορίες:
- τους εξελικτικούς
- τους βιολογικούς
- τους ψυχολογικούς
- τους κοινωνικούς
- τους οικογενειακούς.
Μία ασθένεια συνήθως προκύπτει ως αποτέλεσμα όχι ενός αλλά πολλών παραγόντων. Κάτω από την επίδραση ψυχοπιεστικών παραγόντων είναι πιθανό ο καθένας να παρουσιάσει ταχυκαρδία, εφίδρωση ή ανησυχία, ανεξάρτητα από το βιολογικό του υπόβαθρο. Αυτό όμως δεν συνεπάγεται και την εκδήλωση κάποιας ασθένειας. Ωστόσο, αν το χρόνιο άγχος, η θλίψη ή το παρατεταμένο πένθος συνδυαστούν με προδιαθεσικούς παράγοντες όπως κάποια βιολογική - γενετική ευαισθησία των οργάνων ή κάποιον ήδη ταλαιπωρημένο από ασθένεια οργανισμό, τότε η πρόγνωση είναι πιθανό να είναι άσχημη.
Λέγοντας ψυχοσωματική ασθένεια δεν εννοούμε μόνο εκείνη στης οποίας την εμφάνιση έχουν συμβάλει οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες, αλλά και εκείνες στις οποίες το άγχος και η απελπισία μπορεί να εμποδίζουν ή να καθυστερούν τη θεραπεία τους, μπορεί να αποτελούν επιπρόσθετο κίνδυνο για την υγεία του ατόμου ή μπορεί απλώς να προκαλούν τα συμπτώματα μιας γενικής σωματικής κατάστασης.
Ενδεικτικά, ασθένειες που κατατάσσονται στις ψυχοσωματικές είναι: στηθάγχη, αρρυθμία, βρογχικό άσθμα, στεφανιαία νόσος, σακχαρώδης διαβήτης, κεφαλαλγία, έλκος δωδεκαδάκτυλου ή γαστρικό, παχυσαρκία, παθήσεις δέρματος, ναυτία..
Οι επιπτώσεις των ψυχοκοινωνικών παραγόντων μπορεί να είναι πολύ σημαντικές και για τα παιδιά που κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες μπορεί να παρουσιάσουν διαταραχές στον ύπνο, στη διατροφή, ενούρηση, εγκόπρηση, βρογχικό άσθμα, χρόνια κοιλιακά άλγη, διαταραχές στο λόγο, ακμή κ.α.
